Dostawa towarów za pośrednictwem przewoźnika a moment odliczenia VAT

Na potrzeby prowadzonej działalności w marcu 2023 r. kupiłem towary handlowe. Faktura sprzedaży została wystawiona 30 marca br. i w tym dniu wpłynęła do firmy. Dostawa towarów została dokonana w dniu 3 kwietnia br. za pośrednictwem firmy przewozowej. Czy mam prawo do odliczenia VAT z otrzymanej faktury zakupu w rozliczeniu za marzec czy kwiecień br.?

Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego powstaje - co do zasady - w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych lub importowanych przez podatnika towarów i usług powstał obowiązek podatkowy. Zasada ta ma również zastosowanie w przypadku zapłaty zaliczek, zadatków, czy rat.

Przy czym odliczenia można dokonać nie wcześniej niż w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzyma fakturę lub dokument celny. Podobne zastrzeżenie dotyczy importu rozliczanego na zasadach ogólnych.

Tym samym dla ustalenia momentu powstania obowiązku podatkowego podstawowe znaczenie ma data dokonania dostawy towarów rozumiana jako przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel (art. 7 ust. 1 ustawy o VAT). Chodzi więc tutaj przede wszystkim o możliwość faktycznego dysponowania rzeczą, a nie rozporządzania nią w sensie prawnym.

Z przedstawionego pytania można wywnioskować, że nie została zawarta żadna umowa regulującą dostawę towarów/regulamin sprzedaży, które regulowałyby kwestię przeniesienia prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Oznacza to, że strony transakcji podlegają przepisom wynikającym z ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.), zgodnie z którymi wydanie rzeczy następuje z chwilą jej powierzenia przez sprzedawcę przewoźnikowi z poleceniem dostarczenia do miejsca przeznaczenia uzgodnionego wcześniej z kupującym. Z chwilą, w której rzecz została powierzona przewoźnikowi, następuje formalne spełnienie świadczenia przez sprzedawcę, a na kupującego przechodzą korzyści i ciężary związane z rzeczą. Tym samym w momencie przekazania towaru kurierowi powstaje obowiązek podatkowy w VAT.

Organy podatkowe w takich przypadkach stoją na stanowisku, że: "(...) w sytuacji, gdy towar jest wysyłany do nabywcy za pośrednictwem przewoźnika (spedytora, kuriera) dokonanie dostawy towaru następuje z chwilą wydania towaru podmiotowi, który jest zobowiązany do jego dostarczenia, z tym bowiem momentem dostawca przenosi prawo do rozporządzania towarem jak właściciel.

Zatem w takich okolicznościach moment dokonania dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług odpowiada momentowi »wydania towarów«, o którym mowa w art. 544 Kodeksu cywilnego (...)".

Tak przykładowo uznał Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z dnia 19 września 2022 r., nr 0113-KDIPT1-3.4012.423.2022.1.EG, z której wynika, że podatnik nie posiadał żadnych regulaminów sprzedaży, które w sytuacji dostawy towarów za pośrednictwem firmy spedycyjnej regulowałyby kwestię przeniesienia prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, zaś zapłata następowała po doręczeniu towaru.

Odnosząc powyższe do sytuacji przedstawionej w pytaniu uznać należy, że jeżeli strony transakcji nie zawierały umów regulujących dostawę towarów i nie istniał regulamin regulujący kwestię momentu przeniesienia prawa do rozporządzania towarem jak właściciel, to w sytuacji, gdy płatność nastąpiła po dostawie towarów (co jednak nie wnika z pytania) - obowiązek podatkowy powstał w momencie dokonania dostawy, tj. w momencie przekazania towaru firmie przewozowej.

Reasumując

Zakładając, że:

zarówno obowiązek podatkowy, jak i moment otrzymania faktury nastąpił w marcu br. - prawo do odliczenia powstało już w rozliczeniu za marzec 2023 r.,
obowiązek podatkowy powstał w kwietniu br. (tj. w momencie wydania towaru przewoźnikowi), fakturę podatnik otrzymał w marcu - to pierwszym okresem rozliczeniowym, za który podatnik ma prawo odliczyć VAT jest kwiecień 2023 r.

Jeżeli natomiast podatnik (nabywca) najpierw uiścił opłatę za towar (w marcu br.), a następnie sprzedawca, już po otrzymaniu należności, wysłał towar do nabywcy (za pośrednictwem przewoźnika), to obowiązek podatkowy w VAT powstał w dacie otrzymania zapłaty (zaliczki). W tej sytuacji odliczenie podatku VAT z faktury otrzymanej przez podatnika w marcu 2023 r., z której należność została również w marcu w całości opłacona, może nastąpić w rozliczeniu za marzec 2023 r. Fakturę taką - wystawioną i opłaconą przed dostawą towaru - należy potraktować jako fakturę dokumentującą stuprocentową zaliczkę na poczet dokonanej w kwietniu dostawy towaru.

Pamiętać także należy, że zgodnie z art. 86 ust. 11 ustawy o VAT, jeżeli podatnik - rozliczający VAT w okresach miesięcznych - nie dokonał obniżenia kwoty podatku należnego w rozliczeniu za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy od danej czynności i podatnik otrzymał fakturę dokumentującą zakup, to może odliczyć VAT naliczony w deklaracji podatkowej za jeden z trzech kolejnych okresów rozliczeniowych.