Gazeta Podatkowa nr 83 (1437) z dnia 16.10.2017

Kiedy paragon uprawnia do odliczenia VAT?

Aby podatnik mógł skorzystać z prawa do odliczenia podatku naliczonego, musi dysponować fakturą potwierdzającą dokonany zakup, zawierającą kwotę podatku VAT. Tak więc generalnie dokumentem uprawniającym podatników do odliczania VAT są faktury dokumentujące zakupy towarów lub usług. Jednak w niektórych przypadkach przepisy dopuszczają możliwość odliczenia VAT z paragonu.

Odliczenie VAT z paragonu

W myśl zasady ogólnej podatnik ma prawo do odliczenia podatku naliczonego od nabywanych towarów i usług, jeżeli te towary czy usługi mają związek z wykonywanymi przez niego czynnościami opodatkowanymi. Dokumentem uprawniającym podatników do odliczania VAT są faktury dokumentujące zakupy towarów lub usług. Jak bowiem określono w art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a) ustawy o VAT, kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.

Jednak w § 3 pkt 4 rozporządzenia w sprawie faktur wskazano, że faktura dokumentująca przejazd autostradą płatną lub przejazd na odległość nie mniejszą niż 50 km, wystawiana w formie biletu jednorazowego przez podatników uprawnionych do świadczenia usług polegających na przewozie osób: kolejami normalnotorowymi, taborem samochodowym, statkami pełnomorskimi, środkami transportu żeglugi śródlądowej i przybrzeżnej, promami, samolotami i śmigłowcami, powinna zawierać:

• numer i datę wystawienia,
   
• imię i nazwisko lub nazwę podatnika,
   
• numer, za pomocą którego podatnik jest zidentyfikowany na potrzeby podatku,
   
• informacje pozwalające na identyfikację rodzaju usługi,
   
• kwotę podatku,
   
• kwotę należności ogółem.

Tak więc jeśli paragony za przejazd autostradą, czy bilety dotyczące przejazdów na odległość co najmniej 50 km, będą zawierały wymienione wcześniej elementy, to będą uznawane za faktury, z których podatnik będzie miał prawo do odliczenia VAT z nich wynikającego.

Natomiast bilet za przejazd na odległość nieprzekraczającą 50 km nie spełni warunku do uznania go za fakturę i w związku z tym podatnik (nabywca) powinien zwrócić się z żądaniem do sprzedawcy o udokumentowanie tego przejazdu fakturą.

Należy pamiętać, że gdy poniesiony wydatek na przejazd autostradą związany jest z pojazdem samochodowym wykorzystywanym przez podatnika do tzw. celów mieszanych, to od takiego wydatku podatnikowi przysługuje jedynie ograniczone do 50% prawo do odliczenia VAT.

Faktura uproszczona a paragon fiskalny

Przepisy określające zasady wystawiania faktur dopuszczają możliwość sporządzania tzw. faktur uproszczonych. Pomimo że pojęcie to nie zostało użyte w ustawie o VAT, to w praktyce przyjęło się, iż za takie uznaje się faktury, które, zgodnie z przepisami, nie muszą posiadać wszystkich informacji, jakich ustawodawca wymaga w przypadku standardowych faktur. Jak wynika z art. 106e ust. 5 pkt 3 ustawy o VAT, faktury uproszczone można wystawiać w przypadku, gdy kwota należności ogółem nie przekracza 450 zł albo 100 euro (jeżeli jest ona określona w tej walucie).

Jednak faktury uproszczonej nie można wystawić w celu udokumentowania niektórych rodzajów transakcji, nawet jeżeli wskazany limit kwotowy nie został przekroczony, np. WDT, sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju i sprzedaży wysyłkowej na terytorium kraju (art. 106e ust. 6 ustawy o VAT).

Dane, których nie trzeba zamieszczać w fakturze uproszczonej wskazano w art. 106e ust. 5 pkt 3 ustawy o VAT. Są to m.in. dane nabywcy, cena jednostkowa, kwota podatku. Jednak na fakturze uproszczonej musi znaleźć się m.in. numer, za pomocą którego nabywca towarów lub usług jest zidentyfikowany na potrzeby podatku, pod którym otrzymał on towary lub usługi.

Warto wskazać, że faktura uproszczona posiada dane zbliżone do danych, które powinien zawierać paragon fiskalny. Ponadto na paragonie fiskalnym, na żądanie nabywcy, powinien znaleźć się jego NIP. W związku z tym NIP nabywcy jest elementem, który może decydować o tym, czy paragon fiskalny na kwotę nieprzekraczającą 450 zł albo 100 euro można uznać za fakturę uproszczoną. Należy bowiem pamiętać, że NIP nabywcy nie jest obowiązkowym elementem paragonu (umieszczany jest na żądanie nabywcy), z kolei na fakturze uproszczonej musi się znaleźć obowiązkowo.

Trzeba także podkreślić, że niektóre kasy fiskalne starszego typu nie mają możliwości technicznych, aby sprzedawca mógł na paragonie fiskalnym zamieścić NIP nabywcy. Zdaniem organów podatkowych, w świetle przepisów obowiązujących po 30 września 2013 r., przedsiębiorcy obligatoryjnie muszą stosować zasady określone w rozporządzeniu w sprawie kas, jednak z uwzględnieniem możliwości technicznych użytkowanych kas. W związku z tym, jeżeli używana kasa fiskalna nie posiada funkcji wprowadzenia NIP nabywcy na jego żądanie, podatnik w dalszym ciągu może z niej korzystać i nie musi zamieszczać NIP nabywcy na paragonie. Takie stanowisko zaprezentował np. Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji indywidualnej z dnia 12 listopada 2013 r., nr IPTPP4/443-587/13-2/OS.

VAT z paragonu, który nie zawiera NIP nabywcy

Jeżeli sprzedawca nie ma możliwości umieszczenia NIP nabywcy na paragonie fiskalnym dokumentującym sprzedaż, to paragonu takiego nie można uznać za fakturę uproszczoną. W konsekwencji, nabywca nie będzie miał możliwości odliczenia VAT na podstawie takiego paragonu. Takie stanowisko zaprezentował przykładowo Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z dnia 26 kwietnia 2016 r., nr IBPP2/4512-38/16/IK. Zdaniem organu podatkowego pomimo tego, że kwota należności nie będzie przekraczała 450 zł, to jednak z uwagi na fakt, że na paragonie fiskalnym nie będzie ujawniony NIP nabywcy, podatnik (nabywca) nie będzie uprawniony do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, bowiem paragonu tego nie można uznać za fakturę uproszczoną.

Przy czym dopisanie przez nabywcę NIP na paragonie nie jest wystarczające. W związku z tym, nawet jeśli ze względów technicznych sprzedawca nie może wystawić paragonu zawierającego NIP nabywcy, to w takiej sytuacji należy zażądać od sprzedawcy wystawienia faktury.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 11.03.2004 r. o VAT (Dz. U. z 2017 r. poz. 1221)

Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 3.12.2013 r. w sprawie wystawiania faktur (Dz. U. poz. 1485)

Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 14.03.2013 r. w sprawie kas rejestrujących (Dz. U. poz. 363)