Biuletyn Informacyjny dla Służb Ekonomiczno - Finansowych nr 17 (808) z dnia 10.06.2013

Usługi gwarancyjne wykonywane przez oddział zagranicznej firmy a prawo do odliczenia VAT - wyrok NSA

(wyrok NSA z 26 lutego 2013 r., sygn. akt I FSK 493/12)

Podatnik był zarejestrowanym w Polsce podatnikiem VAT czynnym jako oddział firmy z siedzibą w Wielkiej Brytanii (dalej - jednostka macierzysta). Oddział prowadził sprzedaż silników i agregatów prądotwórczych, a także świadczył usługi ich serwisowania gwarancyjnego i pogwarancyjnego dla jednostki macierzystej. Usługi te dotyczyły zarówno produktów sprzedawanych bezpośrednio przez oddział, jak również sprzedawanych przez inne uprawnione podmioty w Polsce i poza jej granicami. W związku z tym powstało pytanie: Czy oddział może odliczyć VAT od zakupów dokonanych na terytorium Polski, jak również będących przedmiotem wewnątrzwspólnotowego nabycia, związanych z czynnościami wykonywanymi na rzecz jednostki macierzystej (usługi serwisu gwarancyjnego)?

Organ podatkowy uznał, że podmiot zagraniczny prowadzący działalność na terytorium Polski w formie oddziału, zarejestrowany dla potrzeb VAT, traktowany jest jako jeden podmiot (przedsiębiorca zagraniczny). Oddział posiada jedynie samodzielność organizacyjną, ale nie posiada możliwości prowadzenia działalności gospodarczej we własnym imieniu i na własny rachunek. Czynności wykonywane pomiędzy oddziałem a macierzystym podmiotem zagranicznym mają charakter tzw. czynności wewnątrzzakładowych. Nie są zatem czynnościami wykonywanymi na rzecz innej osoby prawnej i nie spełniają definicji świadczenia usług na gruncie ustawy o VAT. Nie podlegają zatem opodatkowaniu VAT. W związku z tym oddział nie może odliczyć VAT od wydatków służących wykonaniu świadczenia dla jednostki macierzystej, gdyż brak jest związku wydatku z czynnościami opodatkowanymi.

Sprawa trafiła do WSA, a następnie do NSA. Sądy obu instancji zgodnie uznały, że oddział pozostaje wyodrębniony organizacyjnie w strukturze jednostki macierzystej i nie może prowadzić działalności we własnym imieniu oraz na własny rachunek. Jego działalność stanowi część działalności gospodarczej przedsiębiorstwa zagranicznego. Zgodziły się zatem z organem podatkowym, że między jednostką macierzystą a jej oddziałem nie dochodzi do świadczenia usług.

W zakresie odliczania VAT NSA przywołał art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, zgodnie z którym podatnik ma prawo do odliczenia VAT, jeżeli nabyte towary lub usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych (z wyjątkami, które nie mają tu zastosowania). Podatnik ma również prawo do odliczenia VAT od zakupów służących dostawie lub świadczeniu usług poza terytorium kraju, jeżeli kwoty te mogłyby być odliczone, gdyby czynności te były wykonywane na terytorium kraju, a podatnik posiada dokumenty, z których wynika związek odliczonego podatku z tymi czynnościami (art. 86 ust. 8 ustawy o VAT). NSA uznał, że usługi gwarancyjne wykonywane przez oddział są związane z wcześniejszą sprzedażą. Istnieje zatem związek zakupów z czynnościami opodatkowanymi, a to oznacza, że oddział ma prawo do odliczenia VAT od wydatków związanych z tymi czynnościami. Stanowisko organu podatkowego, zakazujące w omawianej sprawie odliczenia VAT, narusza zasadę neutralności. Ostatecznie NSA uznał:

"(…) Na usługi gwarancyjne świadczone przez skarżącego należy spojrzeć nie wąsko, jak uczynił to organ, ograniczając się do wybranych aspektów pytania zawartego we wniosku, lecz szerzej, uwzględniając wszystkie elementy stanu faktycznego przedstawionego przez skarżącego w tym wniosku, jak uczynił to Sąd pierwszej instancji. Skarżący nie twierdził bowiem, że odbiorcą usług gwarancyjnych jest Jednostka Macierzysta, lecz jej kontrahenci (także skarżącego). Ponieważ, co nie zostało zakwestionowane, bezpłatne usługi gwarancyjne stanowią składową sprzedaży towarów produkowanych przez Jednostkę Macierzystą, to skutkiem tego jest uznanie, że nabywane towary i usługi konieczne do wykonania gwarancji służą wykonywaniu działalności opodatkowanej. (…)"