Termin odliczenia VAT naliczonego z faktury otrzymanej po wykonaniu usługi

Spółka zakupiła w styczniu 2014 r. usługę. Usługa została wykonana w styczniu i w tym samym miesiącu wystawiona została faktura. Spółka otrzymała fakturę dopiero w marcu. Czy VAT naliczony odliczyć można było tylko w deklaracji za marzec, czy też za kwiecień lub maj 2014 r.?

W art. 86 ust. 10 ustawy o VAT określono, iż prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych lub importowanych przez podatnika towarów i usług powstał obowiązek podatkowy. Zatem termin odliczenia podatku naliczonego przez nabywcę towaru (usługi) powiązano ściśle z momentem powstania obowiązku podatkowego po stronie dostawcy towaru (usługodawcy).

Dodatkowo jednak należy wziąć pod uwagę art. 86 ust. 10b pkt 1 ustawy o VAT, który zawiera ograniczenie w zakresie momentu nabycia prawa do odliczenia podatku naliczonego. Przepis ten pozwala na odliczenie tego podatku nie wcześniej niż w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę lub dokument celny.

Oznacza to, że aby ustalić właściwy okres rozliczeniowy, w którym podatnik ma prawo skorzystać z odliczenia podatku naliczonego nie wystarczy fakt nabycia towaru (usługi) i powstanie obowiązku podatkowego z tego tytułu u dostawcy (usługodawcy). Konieczne jest także dysponowanie fakturą potwierdzającą to nabycie. Jeżeli oba te czynniki wystąpią w tym samym okresie rozliczeniowym, nie będzie problemu z ustaleniem prawa do odliczenia VAT. Natomiast w praktyce może się zdarzyć, że podatnik nabędzie towary w jednym miesiącu, natomiast fakturę otrzyma w miesiącu kolejnym, lub dopiero po kilku miesiącach od zakupu.

Wówczas najwcześniejszym momentem, w którym podatnik będzie mógł zrealizować prawo do odliczenia podatku naliczonego jest okres rozliczeniowy, w którym spełnione zostaną oba ww. warunki odliczenia, czyli:

1) po stronie sprzedawcy powstał obowiązek podatkowy z tytułu danej transakcji oraz

2) podatnik otrzymał fakturę potwierdzającą daną transakcję.

Oczywiście warunkiem odliczenia VAT naliczonego jest związek zakupu z wykonywanymi przez podatnika czynnościami opodatkowanymi.

Jeżeli związek taki istnieje, to nie ma wątpliwości, że podatnik w sytuacji przedstawionej w pytaniu mógł w rozliczeniu za marzec 2014 r. skorzystać z prawa do odliczenia podatku naliczonego.

Pozostaje do rozstrzygnięcia wątpliwość dotycząca odliczenia VAT na podstawie art. 86 ust. 11 ustawy o VAT, czyli rozliczenia w jednym z dwóch kolejnych okresów rozliczeniowych.

Problem w tym, że jeżeli w sytuacji opisanej w pytaniu – w rozliczeniu za marzec podatnik nie dokonał odliczenia, to wydawałoby się, że nie miał – literalnie odczytując art. 86 ust. 11 ustawy o VAT – możliwości odliczenia VAT w dwóch kolejnych okresach rozliczeniowych. Przepis ten bowiem mówi o podatku nieodliczonym w terminie określonym w ust. 10, czyli w rozliczeniu za okres, w którym u sprzedawcy powstał obowiązek podatkowy.

Byłoby to jednak sprzeczne z zasadą równości podatników wobec prawa. Przyjąć zatem należy, zdaniem redakcji, że ustawodawca w art. 86 ust. 10 i ust. 10b pkt 1 ustawy o VAT wskazał najwcześniejszy moment, w którym odliczenie może nastąpić, natomiast w ust. 11 wyznaczył dodatkowe dwa okresy rozliczeniowe, w których można skorzystać z prawa do odliczenia.

Reasumując

W przypadku usługi, dla której obowiązek podatkowy powstał w styczniu, nabywca który w marcu otrzymał fakturę za tę usługę miał – zdaniem redakcji – prawo do odliczenia VAT naliczonego w deklaracji za marzec, kwiecień lub maj 2014 r.