Odliczenie VAT naliczonego z faktury otrzymanej z opóźnieniem a ulga na złe długi

W październiku 2014 r. spółka otrzymała fakturę wystawioną w dniu 31 marca 2014 r. W październiku upłynął termin 150-dniowy liczony od terminu płatności. Na początku stycznia 2015 r. zapłaciliśmy należność z tej faktury. Kiedy i w jaki sposób należy odliczyć VAT naliczony z tej faktury?

Prawo do odliczenia podatku naliczonego w związku z nabywanymi przez podatnika towarami i usługami związanymi z wykonywanymi przez niego czynnościami opodatkowanymi przysługuje – co do zasady – wówczas, gdy zostaną spełnione dwa warunki:

1) w stosunku do nabytego towaru lub usługi po stronie sprzedawcy powstał obowiązek podatkowy z tytułu tej transakcji oraz

2) podatnik otrzymał fakturę dokumentującą zakup.

Jeżeli spełnione zostaną oba warunki podatnik może skorzystać z prawa do odliczenia VAT naliczonego. Pierwszym okresem rozliczeniowym, w którym prawo do odliczenia VAT naliczonego może zostać zrealizowane, jest ten okres, w którym spełniono ww. warunki odliczenia podatku.

Przykład

W lipcu 2014 r. podatnik zakupił towary od firmy Alfa. Obowiązek podatkowy od tej transakcji firma Alfa wykazała w lipcu 2014 r. Fakturę dokumentującą tę transakcję podatnik otrzymał dopiero w grudniu 2014 r. Może zatem odliczyć VAT naliczony dopiero w deklaracji za grudzień 2014 r.

Podatnik na podstawie art. 86 ust. 11 ustawy o VAT może także odliczyć VAT naliczony w jednym z dwóch kolejnych okresów rozliczeniowych.

W sytuacji przedstawionej w pytaniu podatnik otrzymał fakturę dokumentującą zakup dopiero w październiku 2014 r., choć faktura ta została wystawiona w marcu. Zatem pierwszym okresem rozliczeniowym, w jakim podatnik miał prawo do odliczenia podatku naliczonego był październik 2014 r. Z prawa do odliczenia VAT naliczonego podatnik mógł także – na podstawie art. 86 ust. 11 ustawy o VAT – skorzystać w rozliczeniu za listopad bądź grudzień 2014 r.

Czytelnik ma jednak wątpliwości związane z koniecznością zastosowania ulgi na złe długi. Na dłużniku, który w określonym w umowie lub na fakturze terminie nie uregulował należności, natomiast odliczył VAT naliczony z faktury zakupu, spoczywa obowiązek odpowiedniego skorygowania odliczonego podatku. W przypadku nieuregulowania należności wynikającej z faktury dokumentującej dostawę towarów lub świadczenie usług na terytorium kraju w terminie 150 dni od dnia upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze – ma on obowiązek dokonania korekty odliczonego podatku naliczonego wynikającego z tej faktury, w rozliczeniu za okres, w którym upłynął 150. dzień od dnia upływu terminu płatności określonego w umowie lub na fakturze (art. 89b ust. 1 ustawy o VAT).

Zasady tej nie stosuje się wówczas, gdy dłużnik ureguluje należność najpóźniej w ostatnim dniu okresu rozliczeniowego, w którym upłynął 150. dzień od dnia upływu terminu płatności tej należności. Jeżeli należność zostanie uregulowana częściowo, korekta dotyczyć będzie podatku naliczonego przypadającego na nieuregulowaną część należności.

Jak jednak wynika z powołanych przepisów – mają one zastosowanie w sytuacji, gdy podatnik skorzystał z prawa do odliczenia podatku naliczonego, natomiast w określonym w tych przepisach terminie nie uregulował należności. W pytaniu z kolei wskazano, że 150-dniowy termin liczony od terminu płatności przypadał w październiku 2014 r. Gdyby wcześniej podatnik odliczył VAT naliczony z tytułu tej transakcji, to istotnie w rozliczeniu za październik 2014 r. musiałby skorygować in minus VAT naliczony. Skoro jednak z prawa do odliczenia nie skorzystał, korekta taka nie będzie konieczna, bowiem art. 89b ust. 1 ustawy o VAT nie znajdzie tu zastosowania. Jeżeli zapłata należności z faktury miała miejsce w styczniu 2015 r., to najbezpieczniejszym rozwiązaniem było skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego z takiej faktury w rozliczeniu za grudzień. Deklarację VAT-7 za grudzień należało złożyć w terminie do 26 stycznia 2015 r. (25 stycznia był dniem wolnym od pracy), zatem do tego dnia nie było już żadnych wątpliwości, że podatnik spełnia warunki do odliczenia VAT naliczonego z takiej faktury.